ققنوس ها خاکستری را دوست دارند - مجله سویگل

این که شاعر در سی و هفت سالگی به چاپ نخستین دفتر شعر همت گمارده است می تواند سوالی را در فکر مخاطب مطرح سازد که چرا این همه دیر؟ قطعا خود شاعر پاسخی دقیق تر برای این پرسش دارد ولی یکی از دلایل احتمالی این تاخیر همان گونه که از تعداد محدود و گلچین شده غزل ها برمی آید وسواس در انتخاب برتر و فزونی انتخاب هاست که در کنار دیگر عوامل این تاخیر را موجد شده است.

موضوعاتی که در اشعار دفتر یاد شده قابل مشاهده است متنوع به نظر می آید؛ گاه موضوع عرفانی است:

بار دیگر اگر از عهد الستم پرسند

چون که پرسنده تویی پاسخ من هم آری است

گاه عاشقانه:

برای آن که بنوشیم چای را با هم

چه فال ها که به فنجان بی جواب زدم

و گاه فلسفی:

داده است عمری پرسش هستی عذابم

ای مرگ شاید با تو پاسخ را بیابم

گاه نیز وصف طبیعت را مرکز توجه خود قرار داده است:

خواب چشمان نگار است که مستم نموده است

یا نه انگار بهار است که مستم نموده است

یک غزل آیینی نیز در بین غزل ها دیده می گردد:

بوی پیراهنی از سوی بیابان برسد

جاده فاصله زود است به خاتمه برسد

تصویر شاید مهم ترین عنصر در شعر امروز باشد که در جهت انتقال معنا و اندیشه می تواند به کار بسته گردد و شعر را در نظر مخاطب سخت پسند زیبا و برجسته نماید. تصویرهایی که در این مجموعه وجود دارد گاهی سنتی است:

پر پرواز پروانه شکسته

به تاریکی نشسته شمع دلسرد

اما در مواردی نیز زاده ذوق شاعر و محصول کشف اوست:

مثلا خشمِ پلنگِ پتو؛

نقاش دل ها برآور تصویر چشم غزالی

از خواب من برده آهو خشم پلنگ پتویم

یا شیراز-مشهد شدن فاصله؛

یک کوچه بین خانه مان هنگام ملاقات

شیراز مشهد می گردد بین من و تو

هم چنین علاقه مندی ققنوس به رنگ خاکستری:

با تماشا آن چشم ها آتش گرفتم

ققنوس ها خاکستری را دوست دارند

یکی از ویژگی های برجسته غزل های این مجموعه، کاربرد طبیعی و لایه مند آرایه های ادبی است که به سبب رشته تحصیلی شاعر با بسامد بالایی دیده می گردد:

مثلا ایهام در واژه رستمی:

رخش وحشت زده با خویش کجا خواهد برد

رستمی را که در این مرحله زخمش کاری است

هم چنین واژه خشت که علاوه بر معنای مصطلح و ارتباط با بم اشاره به زادگاه شاعر یعنی شهر خشت از بخش های کازرون دارد:

خشتی ام خسته زده تکیه به دیوار دنیا

مثل بم دلهره دارم وطنم می لرزد

در بیت فوق وطنم یادآور و تنم نیز هست که زیبایی بیت را دو چندان نموده است.

آرایه جناس نیز در اشعار وی قابل مشاهده است. مثلا جناس خط و اختلافی بین کلمات کر و کز و هیا و های و هوی و نیز موسیقی حاصل از تکرار در آواهای ک و ج و .. در بیت زیر:

وقتی هیاهوی ماشین کر نموده گوش خیابان

کز نموده در کنجِ کاجی گنجشک بی های و هویم

آرایه تلمیح نیز یکی از آرایه های مورد علاقه شاعر است:

گاه باید من او را ز دلت پاک کنی

بکشی چهره ای از خفته زیبای خودت

منِ او و زیبای خفته نام دو اثر داستانی مشهور است. منِ او رمانی از رضا امیرخانی نویسنده معاصر است و زیبای خفته کتابی است متعلق به قرن هفدهم میلادی در ژانر قصه های پریان به قلم شارل پرو فرانسوی که از روی آن آثار اقتباسی فراوانی در فرم پویانمایی و فیلم و آهنگ ساخته شده است.

یکی از دیگر ویژگی های غزل های این دفتر علاقه شاعر به کاربرد انواع ردیف از نوع اسمی و فعلی و گاه عبارت های ترکیبی است برای مثال:

ردیف خودت

گاه باید بشوی کاشف دنیای خودت

دهنت باز بماند به تماشای خودت

و یا ردیف را دوست دارند

چشمان تو افسونگری را دوست دارند

افسانه های دلبری را دوست دارند

گاه علاقه شاعر به موسیقی حاصل از تکرار این نوع ردیف ها به گونه ای است که نصف یا بیشتر یک مصراع را ردیف تشکیل می دهد:

برای مثال: می گردد بین من و تو

خوبی زبانزد می گردد بین من و تو

یک مرتبه بد می گردد بین من و تو

و یا: نمی دانم کجا هستم

نزدیکم و دورم نمی دانم کجا هستم

در سایه نورم نمی دانم کجا هستم

و نیز: است که مستم نموده است

خواب چشمان نگار است که مستم نموده است

یا نه انگار بهار است که مستم نموده است

در مجموع می توان گفت کوشش شاعر در غزل های این دفتر گامی است در جهت شناخت خود و حقیقت پنهان هستی؛ آن چنان که کوشش برای ادراک یافتن وجه اعتلاییِ وجود و آنچه که در باطن اشیا وجود دارد بر سروده های این دفتر سایه افکنده است:

در باطنِ هرچیزی چیزی است که می جویند

آرامِ دگر خواهند آشفته به ظاهرها

یکی از زیباترین غزل های این دفتر با ردیف خودت است که سیر انفس و کشف دنیا ناخودآگاه را به خوبی یادآور است:

گاه باید بشوی کاشف دنیای خودت

دهنت باز بماند به تماشای خودت

...

تا ببینی که درونت چه نهنگی غرق است

گاه باید بروی ساحل دریای خودت

یادآور می گردد: کتاب ققنوس ها خاکستری را دوست دارند به وسیله انتشارات برازمان در 51 صفحه با شمارگان هزار نسخه به بهای 30 هزار تومان منتشر شد.