آیین بیل گردانی، سنتی 2000 ساله برای قدردانی از الهه آب - مجله سویگل

همانطور که در بالا هم گفتیم، ایران سرزمینی پهناور است که در سرتاسر آن فرهنگ ها و سنت های مختلفی وجود دارد و یکی از آن ها آیین بیل گردانی است که قدمتی به طول 2000 سال دارد و نسل به نسل تاکنون زنده نگه داشته شده است. در واقع این آیین نمادی برای تشکر الهه آب است و ریشه در فرهنگ آب و آبکمک مردم این خطه حاصلخیر داشته و به اعتقاد مردم منطقه نیم ور این آیین به برکت و زیادی آب در فصل بهار کمک بسزایی می نماید. اقشار مختلف مردم شهرستان محلات در آیین کهن، پهلوانی بیل گردانی حضور پرشور داشتند و با برگزاری این آیین به استقبال کشت های بهاره می روند.

در زمان های گذشته مردم شهر تاریخی نیم ور به منظور حفظ این آیین معنوی سالانه در مواقعی که جهت جوی های آب توسط گل و لای و یا رشد گیاهان بیخود و علف های هرز در ماه اسفند و اوایل فصل بهار مسدود می شد به منظور آبرسانی به مزارع به کندی انجام می گرفت و با اعلام بزرگان شهر و با مشارکت و کمک یکدیگر به پاکسازی حریم جوی می پرداختند.

در گذشته مردم شهر تاریخی نیم ور برای حفظ این آیین معنوی هر سال در مواقعی که جهت جوی های آب توسط گل و لای و یا رشد گیاهان و علف های هرز در ماه اسفند و اوایل فصل بهار مسدود می شده و آبرسانی به مزارع به کندی انجام می گرفته، با اعلام بزرگان شهر وبا مشارکت و کمک یکدیگر به پاکسازی حریم جوی می پرداختند. به منظور لایروبی جوی های آب بیل گردانان به نوبت هفت بیل مخصوص داشتند که به تعبیری برای اسبار باغ های انگور به کار می رفته است و در 2 دسته چهار و سه تایی به یکدیگر می بندند و بیل گردانان این بیل ها را با مهارت و قدرت در 2 جهت مخالف به صورت ضربدری بالای سر می چرخانند.

در برگزاری این آیین در حال حاضر ورزشکاران یا بیل گردانان 2 دسته بیل به وزن 32 کیلو گرم را بین پنج تا 30 بار بالای سر خود می چرخانند و در این هنگام با دعا و نیت به حرکت در آمدن هفت آسمان و نزول رحمت الهی قدرتمندی خود را برای مردم این منطقه به نمایش می گذارند.

کسانی که بیل ها را دور سر خودشان می چرخانند پهلوانان منطقه هستند و شعار اگر خسته جانی بگو یا علی را در حین چرخیدن سر می دهند. این آیین موجب افزایش برکت و نزولات آسمانی می شود. گرداندن بیل ها در این آیین نشان از پهلوانی و بستن بیل ها نشان از اتحاد و وحدت و چرخاندن بیل ها دور سر، نشان از چرخیدن دور یک محور بوده است.

این آیین کهن چندین روز طول می کشد و قبل از آغاز بیل گردانی لایروبان همراه با بیل های خود رژه ای را تا محل برگزاری که که بر روی سکویی مخصوص در مرکز شهر نیم ور است انجام می دهند.

فرماندار محلات در روز آدینه آیین بیل گردانی در جمع مردم گفت: احیای آداب و رسوم کهن این خطه برای تقویت صنعت گردشگری و رونق مالی در دستور کار سال جاری واقع شده است. علی زینی وند در مورد آیین بیل گردانی چنین گفته است که: آداب و رسوم کهن خطه نیم ور به ویژه بیل گردانی به عنوان یکی ازجاذبه های مهم گردشگری محسوب می شود که از این ظرفیت برای معرفی پتانسیل این شهر، ایجاد اشتغال و رونق مالی می توانیم استفاده کنیم.

همچنین در ادامه زینی وند در این خصوص گفته است: جامعه بدون فرهنگ، هویت ندارد و مسائل فرهنگی واجتماعی هویت بخش جامعه است و کاری که از بطن مردم بعضیزد قابل احترام است.

آشنایی با شهرستان نیم ور در محلات

این شهر یکی از شهرهای تاریخی ایران است که در بخش مرکزی شهرستان محلات استان مرکزی واقع شده است و در 250 کیلومتری جنوب تهران نیز واقع است و قدمت آن به دوره ساسانیان و اشکانیان بازمی شود. بر اساس تقسیم بندی های تاریخی که اجرا شده این شهرستان متشکل از حکومت مادها ت خاتمه فرمانروایی ساسانیان به دوره ایران باستان مشهور است. در میان حکومت های ایران باستان، دو حکومت اشکانیان و ساسانیان، که از قدرت های برتر دنیای باستان بوده اند، طولانی ترین فرمانروایی ها را داشته اند و بیش از 900 سال در کنار ایران زمین بر سرزمین های زیادی، حکومت نموده اند. همانطور که می دانید ایران سرزمینی پهناور است و در جای جای سرزمین های تحت سیطره این حکوت ها، بناهای باستانی عظیمی به یادگار ساخته شده است که اسنادی برای زنده نگه داشتن دوران هایی که پیرامون این دوره وجود داشته نیز می باشد. شهرستان نیم ور یکی از همین موارد است. سابقه سکونت در بعضی از مناطق این شهر، مانند تپه های باستانی و غار یکه چاه دهستان باقرآباد، به هزاره ی سوم قبل از میلاد مسیح باز می شود. این منطقه به لحاظ جغرافیایی در جنوب رودخانه قم رود و در شمال رشته کوه آتشکوه قرار گرفته است.

فلسفله نام گذاری شهرستان نیم ور

منابع تاریخی بسکمک در مورد شهر نیم ور وجود دارد که وجه اشتراک آن ها به اوج شکوفایی این شهر در دوره ساسانیان و اختلاف آن ها در وجه تسمیه ای که این شهر دارد نیز بر می شود. عده از مورخان در مورد این شهر می گویند که نام این منطقه در دوره اشکانیان، آورد به معنای میدان جنگ بوده و پس از آن که جنگ های دوره اشکانیان به خاتمه رسید، این شهر نام نیم آورد را به خود گرفت که با مرور زمان به نیم ور تبدیل گشت.

کلمه ور در زبان پهلوی به معنای دژ است و باقی ماندن بقایایی از دژی بزرگ که در اطراف شهر واقع شده است این فرضیه را مطرح می سازد که نیم ور شهری در میان قلعه بوده است و از همین رو به این معروف شده است. اما عده دیگر از مورخان بر این اعتقاد هستند که نام گذاری این شهر دلیل دیگری داشته و پس از این که دومین سلسله پادشاهی ایران باستان کیانیان که نام هم در اوستا آمده است. همای دختر بهمن یکی از امرای کیانیان به نیم ور ملقب بوده است. طبق این نظریه، تاسیس این شهر منسوب به همین شخصیت تاریخی است. علاوه بر وجود آثار باستانی در منطقه نیم ور، آثاری مربوط به دوران اسلامی و قرون اخیر نیز در این منطقه وجود دارند که می توانند برای علاقه مندان به جاذبه های تاریخی از جذابیت فراوانی برخوردار باشند.