چرا از فضولی در زندگی مردم لذت می بریم؟ - مجله سویگل

البته که این گلایه ها، حرف افراد بسیاری است و می تواند بهانه خوبی باشد تا از خودمان بپرسیم چه علت و انگیزه ای وجود دارد که در حریم خصوصی دیگران دخالت کنیم؟ علل شخصیتی و انگیزشی این کنش رفتاری چیست؟ چرا تمایل داریم در حریم خصوصی دیگران دخالت کنیم؟

نگاهی به این موضوع از 3 زاویه روان شناسی اجتماعی، شخصیت و شناختی

پیش از ورود به دلایل و علل دخالت در حریم افراد، احتیاج است با انواع حریم ها آشنایی لازم را پیدا کنیم.

حریم خصوصی یا صمیمی:

محدوده این حریم بین 15 تا 45 سانتی متر است. انسان این حریم را شخصی و متعلق به خود می داند. تنها اشخاصی که اجازه ورود به این حریم را دارند، کسانی هستند که از نظر عاطفی به شما بسیار نزدیک باشند: والدین، همسر و فرزند.

حریم شخصی:

محدوده این حریم بین 46 سانتی متر تا 1.2 متر معین شده است. این همان فاصله ای است که افراد در مهمانی ها و محافل اجتماعی و برنامه های محبت آمیز با دیگران رعایت می نمایند.

حریم اجتماعی:

فاصله این حریم بین 1.2 متر تا 3.6 متر است. این حریم با اشخاص غریبه، اشخاصی که آشنایی کمتری با آن ها داریم، رعایت می گردد: فروشنده، تعمیرکار و ....

حریم عمومی:

این فاصله بیش از 3.6 متر معین شده است. هنگامی که مخاطب شما گروهی بزرگ است، از این فاصله نام برده می گردد. معمولا برای راحت بودن، همواره این فاصله را انتخاب و حفظ می کنیم.

اکنون که با حریم های ارتباطی آشنا شدیم، بهتر می توانیم به ذکر دلایل دخالت و فضولی در افراد مختلف بپردازیم. قصد دارم از سه زاویه این موضوع را آنالیز کنم؛ روان شناسی اجتماعی؛ روان شناسی شخصیت؛ روان شناسی شناختی. با ما همراه باشید.

احتیاج به دیده شدن

احتیاج به دیده شدن و قرار گرفتن در کانون توجه، یکی از مهم ترین و محوری ترین احتیاج های روانی-اجتماعی انسان است. کسب لذتِ تسلط و تأیید شدن، یکی از دلایلی است که ما را به دخالت در حریم خصوصی دیگران ترغیب می نماید. افراد فضول برای جلب توجه دیگران و دیده شدن، درباره موضوعات مختلف از جمله: ملاک های انتخاب همسر، تعداد دفعات ازدواج و سایر انتخاب های فردی دیگران که هیچ ربطی به آن ها ندارد، مدام ابراز نظر می نمایند.

اگر شما هم در بیشتر موقعیت های مطرح شده، ابراز نظر می کنید تا در نگاه دیگران بد نام نشده اید در رفتار خود تجدیدنظر کنید، چون محتمل است در مسائلی دخالت کنیم که نه دستاوردی برای خودمان دارد و نه دردی را از صاحب مسئله دوا می نماید.

افرادی با تیپ شخصیتی کنترل گر را بشناسید

کسانی هستند که همواره می خواهند نقش اول را به عهده داشته باشند و مهم ترین فرد در یک جمع باشند. این افراد، شخصیتی کنترل گر دارند. اساسا همواره می خواهند از همه چیز آگاه باشند؛ اطلاع داشتن از هر موضوعی یکی از بزرگ ترین لذت های زندگی این افراد است. آن ها درباره هر مسئله ای نظری دارند. شما یا باید خواسته خود را نادیده بگیرید و نظر آن ها را عملی کنید یا منتظر پیامد های قبول نکردن نظرشان باشید.

گذاشتن گمارده، تعقیب کردن، سوال و جواب کردن، آنالیز تلفن و وسایل خصوصی دیگران از جمله ویژگی های شاخص افرادی با این تیپ شخصیتی است. بهبود رفتار این افراد (غالبا از خود متشکر) به وسیله دیگران و با انعطاف پذیری خاصی باید انجام گردد. فشار مستقیم بر این افراد، تاثیر وارونه ای برجا خواهد گذاشت.

چرا فضول ها قبول ندارند که فضول اند؟!

تئوری فکر، عبارت است از توانایی نمود دادن شرایط های فکری از قبیل باورها، مقاصد، خواسته ها، وانمود کردن ها و دانش و ... به خود و دیگران و همین طور درک این که دیگران نیز دارای باورها، خواسته ها و نیاتی متفاوت از ما هستند. تئوری فکر، به اهمیت پردازش های عالی شناختی در ساختار مغزی افراد، به خصوص قشر پیشانی و پیش پیشانی افراد اشاره دارد. اساسا به این پردازش ها، کارکرد های اجرایی گفته می گردد. افرادی که فضول هستند، اما خودشان این نکته را قبول ندارند، بیش از هر شخصی باعث رنجش اطرافیان می شوند.

این افراد قبل از این که راجع به موضوعی سرک بکشند یا فضولی نمایند، توانایی پاسخ به این سوالات را ندارند: فلان موضوع چقدر به ما مرتبط است؟ چرا و چقدر اهمیت دارد که در رابطه با فلان موضوع اظهار نظر کنم؟ پرس و جوی من چه چیزی را تحت ِتأثیر قرار می دهد؟ فضولی چه زیان یا منفعتی برای ما به همراه دارد؟ آیا می خواهیم یا می توانیم برای حل و فصل آن کاری انجام بدهیم؟ می خواهیم چه نقشی داشته باشیم؟ مشاور، همراه، منتقد، مانع، خبرچین و ...؟ شاید برترین روش برای اصلاح رفتار این افراد، مداخلات توان بخشی شناختی باشد. در این موقعیت پیشنهاد می گردد حتما از یک متخصص یاری گرفته گردد.

فضولی نکردن را تبدیل به فرهنگ کنیم

در پایان، روی صحبتم خطاب به افرادی است که گمان می نمایند هرجا و هر لحظه باید درباره هر موضوعی، ابراز نظر نمایند. لطفا این کار را نکنید! قرار نیست هرجا امکانی برای ابراز نظر مهیا بود، با احساس خردمندی، نظرات خودمان را منتشر کنیم. چه زندگی هایی که به علت دخالت نابه جای افراد و گل کردن حس فضولی از هم پاشیده است، چه خسارت های شدید اجتماعی، بزهکاری ها، رفتار های پر خطر و ... که در اثر قضاوت نابه جای دیگران، حلاوت زندگی را به کام دیگران تلخ تر از سم نموده است. قضاوت و فضولی نکنید تا تبدیل به فرهنگی گردد که شما را هدف فضولی و قضاوت قرار ندهند.

پ

منبع: برترین ها