خبرنگاران خواناسازی بنای تاریخی زیج منیژه سرپل ذهاب - مجله سویگل

فرزاد مافی با اعلام این خبر گفت: این پژوهش با مجوز پژوهشگاه به عنوان بخشی از فعالیت های پژوهشی پایگاه محور تاریخی - فرهنگی ساسانی کرمانشاه جهت دستیابی به اهدافی از قبیل تداوم تلاش جهت شناسایی دقیق تر یک اثر فاخر معماری، کاوش و پیگردی باستان شناسی جهت شناخت بهتر اجزا و اندام های بنا با رویکرد تدقیق گاهنگاری و... آغاز شده است.

او برنامه ریزی برای پروژه های حفاظت و بازسازی و آوار برداری به منظور خوانا سازی هرچه بهتر بنا، افزایش اطلاعات موجود در راستای مطالعه و مستند سازی بنا و اطلاعات موجود در راستای آسیب شناسی و فن شناسی بنا را از دیگر اهداف اجرای این پروژه بیان کرد.

مافی شرح داد : این اثر که ظاهرا در بهمن ماه سال 84 با شماره 14143 به ثبت آثار ملی رسیده در بخش میانی نیمۀ شمالی دشت قلعه شاهین و در حد فاصل ارتفاعات موسوم به کوه برز در شمال و کوه دنه خشک در جنوب، واقع شده که اهالی آن را زیج منیژۀ روستای انزل می خوانند.

او با اشاره به این نکته که این بنا 140×140متر ابعاد دارد و در جهات اصلی جغرافیایی ساخته شده گفت : ساخت و سازهای آشکار همگی با استفاده از لاشه سنگ های آهکی با ابعاد متوسط (قطر 25×20 سانتیمتر) به صورت غوطه ور در ملات گچ ساخت شده است.

به گفته این باستان شناس، بنا دارای چهار برج مربع شکل در چهار گوشۀ بناست که به علت ریزش بخش هایی از آن به خوبی قابل اندازه گیری نیست و به نظر می رسد که شامل یک سری اتاق های طولی، تقریباٌ هم اندازه مجاور هم باشد که یک حیاط مرکزی را احاطه کرده اند.

مافی اضافه نمود: در میانۀ بنا و در محدوده مرکزی اثر مورد بحث بقایای ساخت و ساز چهار گوش مربع شکلی وجود دارد که با همان مواد و مصالح ساخته شده و با توجه به انجام فعالیت های کشاورزی در بخش میانی بنا، ماهیت ساخت و سازها کاملاً مشخص نیست.

سرپرست هیئت باستان شناسی اضافه نمود: با وجود اینکه این بنا مدت های مدیدی به حال خود رها شده و خسارات زیادی ناشی از فعالیت های کشاورزی و کاوش های غیر مجاز و سایر عوامل مخرب طبیعی و انسانی بر آن وارد شده خوشبختانه به دلیل ویژگی های ساختمانی و مقاومت مصالح بخش های قابل توجهی از اثر باقی مانده است که با انجام آوار برداری و خوانا سازی می توان ضمن دستیابی به اطلاعات بیشتر زمینه را برای حفاظت و بازسازی بنا فراهم آورد.

وی گفت : ویژگی های خاص معماری و موقعیت جغرافیایی این اثر باعث شده که بتوان از آن به عنوان یکی از شاخص ترین نمونه های معماری در بازه زمانی احتمالی اواخر ساسانی و قرون اولیه اسلامی نام برد.

او اضافه نمود: درک و دریافت تحولات فرهنگی آن مقطع تاریخی کمک بسکمک به توسعه چشم اندازهای تاریخی فرهنگی غرب ایران و به طور کلی تمام کشور می کند و این در حالی است که این بنا تا به امروز به طور بایسته مورد مطالعه قرار نگرفته و هیچ گونه اقدام ویژه ای برای نگهداری، حفاظت و بازسازی آن انجام نشده است.

او گفت: با توجه به وسعت بنا و حجم فراوان آثار پیش بینی می شود که عملیات آواربرداری به منظور خواناسازی نیاز به چندین فصل متمادی کاوش های باستان شناختی داشته باشد.

مافی در پایان یادآور شد : طی نخستین روزهای کاوش در قالب سه کارگاه اطلاعات ارزشمندی از ویژگی ها و پلان فضای معماری بدست آمده است.