پیش بینی تورم تا انتها سال؛ تورم چقدر افزایش خواهد داشت؟ - مجله سویگل

به گزارش دنیای اقتصاد، آنالیز ها نشان می دهد که سه گروه سبزیجات، گوشت قرمز و نان و غلات بیشترین اثر را در تورم ماهانه آبان داشته است. به بیان دیگر، در آبان خانوار ها عمدتا افزایش قیمت این خوراکی ها یا افزایش تورم را حس کردند. مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی گزارش تحلیلی از فرایند تورم آبان منتشر نموده است. در گزارش تحلیل آماری فرایند تورم (آبان ماه1399)، ضمن محاسبه ضریب تاثیر گروه های اصلی سبد کالا ها و خدمات مصرفی خانوار های کشور و معین موثرترین گروه ها در افزایش یا کاهش نرخ تورم، گروه هایی که بیشترین و کمترین نرخ تورم ماهانه، نقطه به نقطه و 12 ماهه را داشتند، شناسایی و معرفی شده است.

خوراکی ها، پیشرو در تورم ماهانه

در آبان سال 1399، گروه های سبزیجات، گوشت قرمز و گوشت ماکیان و گروه نان و غلات بیشترین تاثیر را در افزایش تورم ماهانه ثبت نموده اند. گروه سبزیجات (سبزی ها و حبوبات) با اختلاف بالاترین تاثیر را بر تورم ماهانه آبان ماه داشته، به طوری که ضریب تاثیر آن 6/ 109 محاسبه شده است. گوشت قرمز نیز با ضریب تاثیر 2/ 98، بر نرخ تورم ماهانه آبان اثرگذار بوده است.

آنالیز تورم ماهانه آبان ماه نشان می دهد، گروه های حمل ونقل، خدمات نگهداری و تعمیر واحد مسکونی (خدمت) و گروه ارتباطات، به ترتیب کمترین اثرات را بر تورم ماهانه داشته اند. با توجه به آنالیز ها، تورم ماهانه آبان تحت تاثیر منفی تغییر قیمت حمل ونقل قرار گرفته است. در این ماه ضریب تاثیر گروه حمل ونقل منفی 4/ 10 است. این موضوع نشان می دهد که گروه حمل ونقل در تورم آبان، نقش کاهشی داشته است.

حمل ونقل، عامل اصلی تورم نقطه به نقطه

در آبان امسال، نرخ تورم نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه)، گروه های حمل ونقل، مسکن و اجاره بیشترین ضریب تاثیر را در افزایش تورم نقطه به نقطه داشته اند. ضریب تاثیر، از مجموع وزن گروه ها و نرخ تورم محاسبه شده است صدر نشینی ضریب تاثیر این سه گروه مشابه تورم نقطه ای مهر است.

تورم نقطه به نقطه گروه حمل ونقل با تاثیر 1/ 908 بالاترین تاثیر را روی درصد تغییرات سطح عمومی قیمت های آبان 1399 نسبت به ماه مشابه سال قبل داشته است. گروه مسکن در رتبه دوم اثر گذاری بر تورم نقطه به نقطه، با ضریب تاثیر 8/ 883 و در رده سوم گروه اجاره دارای ضریب تاثیر 3/ 866 بر تورم نقطه ای اثرگذار بوده اند.

با توجه به بالا بودن وزن گروه های مسکن و اجاره، حتی با وجود تورم نقطه ای پایین، ضریب اثر این گروه نسبتا بالا گزارش شده است. تورم نقطه به نقطه گروه مسکن در آبان ماه 28 درصد بوده است. ضریب تاثیر سایر کالا ها کمتر از 400 واحد ثبت شده است. ضریب تاثیر گروه سبزیجات (سبزی ها و حبوبات)، پوشاک و کفش نیز در این ماه، به ترتیب 2/ 277 و 1/ 205 ثبت شده است.

پایین ترین ضریب تاثیر در تورم نقطه ای آبان، مربوط به گروه خدمات نگهداری و تعمیر واحد مسکونی (خدمت) است. ضریب تاثیر گروه خدمت در ماه گذشته 1/ 18 بوده است. گروه محصولات خوراکی طبقه بندی نشده در جای دیگر با ضریب تاثیر 24 و گروه دخانیات با ضریب تاثیر 9/ 29، پایین ترین اثرگذاری را بر تورم نقطه ای آبان داشته اند. این گزارش پیش بینی می نماید که نرخ تورم متوسط تا خاتمه سال به رقم 6/ 31 درصد برسد.

اثر گروه ها بر تورم 12 ماهه

در آبان ماه 1399، بیشترین ضریب تاثیر در افزایش نرخ تورم 12ماهه مربوط به گروه های مسکن، اجاره و حمل ونقل بوده است. در مهر نیز این گروه ها دارای بالاترین تاثیر بر نرخ تورم سالانه (12 ماهه) بوده اند. گروه مسکن با ضریب تاثیر 3/ 787 بر تورم 12 ماهه تاثیرگذار بوده است. ضریب تاثیر گروه اجاره با 13 واحد اختلاف در رده دوم بالاترین تاثیر گذاری بر نرخ تورم 12 ماهه، با ضریب تاثیر 3/ 866 در آبان ثبت شده است.

گروه حمل ونقل نیز با ضریب تاثیر 600 در تورم ماهانه دیده شده است. همچنین، این گزارش سه گروهی که دارای پایین ترین ضریب تاثیر بوده اند را معین نموده است. ضریب تاثیر این سه گروه پایین تر از 14 واحد ثبت شده است. پایین ترین تاثیرات مربوط به سه گروه محصولات خوراکی طبقه بندی نشده، دخانیات و خدمت بوده است.

پیش بینی تورم 6/ 31 درصدی تا خاتمه سال

بخش دیگر گزارش مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، به پیش بینی ها در خصوص نرخ تورم 12 ماهه اختصاص پیدا نموده است. در حال حاضر بانک مرکزی هدف گذاری تورم را تا خاتمه سال در سطح 22 درصد معین نموده که البته به نظر نمی رسد این فرایند محقق گردد. در این گزارش، نرخ تورم پیش بینی شده و نرخ تورم تحقق یافته به تصویر کشیده شده است، به این شکل که نشان داد پیش بینی های این نهاد، اختلاف قابل توجهی با مقدار تحقق یافته ندارد. به عنوان مثال، پیش بینی های اجرا شده از اسفند 1398 در این گزارش و نرخ تورم محقق شده از اسفند ماه سال گذشته تا آبان ماه امسال دارای حداکثر اختلاف سه واحد بین نرخ تورم پیش بینی شده و نرخ تورم محقق شده است.

در این گزارش نرخ تورم پیش بینی شده برای آذر 27 درصد، برای دی 3/ 28درصد، برای بهمن 8/ 29درصد و برای اسفند، 6/ 31 درصد برآورد شده است. این درحالی است که صندوق بین المللی پول متوسط نرخ تورم توسط برای ایران را در امسال 30 درصد گزارش نموده است.

قله های تورم سالانه

آنالیز ها نشان می دهد نرخ تورم سالانه طی سال های 1384 تا 1398 دارای سه صعود چشمگیر بوده است. اولین قله تورمی در سال 1387 رخ داده است. در سال 1388 نرخ تورم سالانه به کمتر از نیمی از نرخ تورم سال 1387 رسیده و با رقم 5/ 9 برای مناطق شهری و 3/ 10 برای مناطق روستایی، پایین ترین نرخ تورم میان موج اول و دوم را ثبت نموده است.

قله های موج دوم تورم در اوایل دهه 90 دیده شده، نرخ تورم در سال 92 فرایند کاهشی پیدا نموده به طوری که در سال 1393 به رقم کمتر از 15 رسیده است. با این حال کاهش نرخ تورم در سال 1393 به عنوان استراحتگاهی برای رفتن به جهت کاهشی دیگر در سال های بعد بوده است. فرایند کاهشی نرخ تورم سالانه کشور تا سال 1395 کاهشی بوده است.

پس از گذر از سال 1395 نرخ تورم نتوانسته فرایند کاهشی خود را حفظ کند و با شیبی ملایم به تورم سالانه بالاتر در سال 96 رسیده است. سال های 1395 و 1396 تنها سال هایی از دهه 1380 تا کنون هستند که نرخ تورم تک رقمی طی دو سال پیاپی برای مناطق شهری و روستایی ثبت شده است.

نرخ تورم سال 1396 آغازی برای آغاز صعود نرخ تورم در جهتی با شیب بسیار تند تا رسیدن به نرخ تورم سالانه بالای 26 درصد در سال 1397 بوده است. توجه به نرخ تورم سالانه در سال های 1384 تا 1398 نشان دهنده فتح قله های جدید تورمی است. در سال 1387 (قله اول)، نرخ تورم سالانه شهری 5/ 25 و نرخ تورم سالانه مناطق روستایی 7/ 26 ثبت شده است.

در سال 1390 تورم سالانه مناطق شهری دارای نرخ 4/ 26 بوده و برای مناطق روستایی در کل کشور رقم 5/ 36 ثبت شده است. در ادامه همین افزایش ها، در سال 1392 نرخ تورم سالانه مناطق شهری 1/ 32 و برای مناطق روستایی 1/ 36 ثبت شده است. در سال 1398 نیز نرخ تورم سالانه برای مناطق شهری و روستایی به ترتیب 4/ 34 و 3/ 37 بوده است.

براساس توضیحات مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، موج اول افزایش نرخ تورم در سال 1387 مربوط به افزایش نقدینگی در اقتصاد بوده است. همچنین دلیل ایجاد موج دوم در سال های 1390 تا 1392 را مرتبط به دور اول تحریم ها دانسته است. براساس یافته های این گزارش، افزایش تورم در سال های اخیر را می توان حاصل چهار عامل افزایش حجم نقدینگی، افزایش قیمت دلار، افزایش تورم انتظاری و افزایش تقاضای یکباره برای بعضی اقلام به علت شیوع بیماری کرونا دانست.

سهم در مناطق شهری و روستایی

توجه به نرخ تورم ثبت شده به تفکیک شهری و روستایی نشان می دهد، نرخ تورم روستایی طی سال های 1387 تا 1392 و نیز سال های 1395 تا 1398 از نرخ تورم شهری پیشی گرفته است. به طور کلی براساس داده های آنالیز شده در این گزارش تاثیر تورم در سال های مورد آنالیز بر خانوار های روستایی بیشتر از شهری بوده است.

در مناطق شهری گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت ها دارای بیشترین وزن بوده اند. درحالی که در مناطق روستایی گروه خوراکی و آشامیدنی ها بیشترین وزن در سبد خانوار را به خود اختصاص داده است. از این رو می توان گفت هرگونه تغییر قیمت در این بخش ها اثرات متفاوتی بر خانوار های روستایی و شهری دارد.

افزایش هزینه های حمل ونقل به واسطه افزایش قیمت سوخت، افزایش قیمت قطعات خودرو و... به طور غیرمستقیم بر افزایش قیمت ها در مناطق روستایی اثر بیشتری دارد.

شاخص قیمت کل از 95 تا 99

با توجه به شاخص قیمت ثبت شده طی فروردین 1395 تا آبان 1399 در کل کشور، مناطق شهری و روستایی تا شهریور ماه 1397 هر سه نرخ تورم بر هم منطبق هستند. با آغاز فصل پاییز در سال 1397، نرخ تورم سالانه مناطق روستایی با شیبی ملایم از تورم سالانه کل کشور و مناطق شهری فاصله گرفته به طوری که در آبان ماه امسال بالاترین فاصله نرخ تورم سالانه روستایی نسبت به شهری و کل کشور بوده است.