پیگیری پرونده گورخرهای آفریقایی در بازرسی محیط زیست - مجله سویگل

به گزارش خبرنگاران، طی روزهای اخیر خبر تلف شدن یکی از سه گورخر آفریقایی - که درحال انتقال به باغ وحش صفا دشت بودند - سبب اعتراضات دوستداران حیات وحش و کارشناسان به سازمان حفاظت محیط زیست و باغ وحش ها شده است، به ویژه آنکه همزمان با این خبر تصاویر ناراحت نماینده ای از آزار و اذیت این حیوانات در صفحات مجازی منتشر شد. هرچند که باغ وحش صفادشت بیان کرد که تعلل گمرک در تحویل این سه گورخر علت مرگ یکی از آن ها است اما گمرک می گوید که هر سه گورخر را سالم تحویل باغ وحش داده است. از سوی دیگر گمرک در همین زمان اعلام نموده بود که این گورخرها ثبت سفارش نشده اند.

آنچه که در این بین سبب مطرح شدن انتقاداتی نسبت به عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست شده است، تکرار رنج و مرگ دردناک حیات وحش در باغ وحش ها است.

شهاب الدین منتظمی - مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست - در گفت و گو با خبرنگاران ضمن تاکید بر اینکه هیچ گونه ای بدون نظارت کارشناسان استان به مرکزی وارد یا خارج نمی گردد، گفت: پیش از این هرچند ماه یک بار گزارش جدید از شرایط باغ وحش های کشور داشتیم اما اخیرا تعداد بازدید و آنالیز ها را بیشتر نموده ایم و بسیاری از مراکز حساس ماهی یک بار توسط کارشناسان به صورت حضوری آنالیز می شوند.

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست اضافه نمود: سامانه ای آنلاین طراحی شده است که می توانیم در آن ورود و خروج گونه ها و زادآوری آن ها را به صورت دقیق ثبت و رصد کنیم. با این اقدامات دقت ما در نظارت ها و کنترل ها بیشتر خواهد شد.

وی با اشاره به باغ وحش شرایط صفادشت تاکید نمود: تازمانی که مصادیق جرم باغ وحش صفادشت و نحوه ادامه فعالیت آن معین نگردد، مجوز جدیدی نخواهد گرفت. به طور قطع نظارت ها روی این باغ وحش بیشتر از گذشته خواهد شد.

مشروح گفت و گوی خبرنگاران با منتظمی به توضیح زیر است:

- آقای منتظمی به طورکلی برای آنکه گونه ای از خارج از کشور به باغ وحش های ایران منتقل گردد، چه فرآیند قانونی ای باید طی گردد و نحوه نظارت سازمان حفاظت محیط زیست بر این فرآیند چگونه است؟

در ابتدا مراکز قانونی نگهداری از حیات وحش باید درخواست خود را به ادارات کل محیط زیست در استان ها ارسال نمایند. پس از آنکه ادارات استانی آنالیز های خود را بر اساس آخرین دستورالعمل های ابلاغی انجام دادند، از سازمان حفاظت محیط زیست دراین باره استعلام می نمایند. پس از آن آنالیز می گردد که آیا این گونه جزو لیست ضمائم سایتیس - کنوانسیون منع تجارت گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض - هست یا خیر. اگر جزو لیست ضمائم سایتیس باشد، موضوع باید در کمیته ای فنی آنالیز و پس از آن تصمیم گیری گردد. درنهایت اگر پاسخ استعلام از سازمان حفاظت محیط زیست و کمیته فنی مثبت باشد، مجوزهای لازم صادر خواهد شد.

- به این موضوع اشاره نمودید که ادارات استانی باید براساس آخرین دستورالعمل های ابلاغی آنالیز های لازم را درخصوص ورود یک گونه به باغ وحش های کشور انجام دهند. این دستورالعمل ها چیست؟

ابتدا باید تاکید کنم که صدور مجوزهای لازم برای ورود یک گونه یا حیات وحش به کشور به هیچ عنوان قائم به فرد نیست و چندین کارشناس و... در این باره تصمیم گیری می نمایند. ازجمله دستورالعمل های ابلاغی ما این است که صندلی مناسب و ظرفیت لازم در باغ وحش برای نگهداری از آن گونه خاص وجود داشته باشد. اگر گونه جزو لیست ضمائم سایتیس باشد باید ضوابط و دستورالعمل های خاصی در خصوص نحوه انتقال و... رعایت گردد اما درباره موضوع ورود سه گورخر آفریقایی به باغ وحش صفادشت، اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران پس از آنالیز های لازم و استعلام از ما مجوزهای لازم را صادر کرد. تازمانی که مصادیق جرم باغ وحش صفادشت و نحوه ادامه فعالیت آن معین نگردد، مجوز جدیدی نخواهد گرفت. به طور قطع نظارت ها روی این باغ وحش بیشتر از گذشته خواهد شد.

- متاسفانه یکی از گورخرها در فرآیند انتقال تلف شد. علت مرگ این گورخر چه بود؟

مرجع اعلام این موضوع سازمان دامپزشکی کشور است. این سازمان اعلام نموده است که عفونت ریوی و سپتی سمی علت مرگ این گور بوده است اما درحال انجام آزمایش های تکمیلی هستند. ما نیز پس از دریافت جزییات مستندات را به بخش های نظارتی سازمان حفاظت محیط زیست ارسال می کنیم تا معین گردد که قصوری که در این ماجرا رخ داده است فردی بوده یا فرآیندی؟

- گمرک اعلام نموده است که ورود گورخرهای آفریقایی به ایران ثبت سفارش نشده بود و همین مسئله ادعاهایی را درخصوص قاچاق حیات وحش مطرح نموده است.

تهمت های ناروایی دراین باره به سازمان حفاظت محیط زیست زده می گردد اما تاکید می کنم که هیچ گونه ای بدون نظارت کارشناسان استان به مرکزی وارد یا خارج نمی گردد. موضوع رسیدگی به قاچاق حیات وحش نیز مانند سایر مصادیق قاچاق متولی خاص خود را دارد که قطعا با آن برخورد می نمایند. از سویی دیگر گورخر جزو گونه های سایتیس نبود. از این رو به مجوز سایتیس برای ورود آن به کشور احتیاج نداشتیم.

- پاسخ این پرسش را نگرفتم که چرا بر اساس اعلام گمرک ورود گورخرهای آفریقایی به ایران ثبت سفارش نشده بود؟

بحث ثبت سفارش در گمرک مربوط به سازمان حفاظت محیط زیست نیست. برای ورود یک گونه به کشور پس از تایید استان و سازمان حفاظت محیط زیست متقاضی خود باید کارهای گمرکی را انجام دهد. اگر اقدام به ثبت سفارش نکند، خود باید جوابگو باشد ما متولی ضوابط گمرک نیستیم.

- آیا سازمان حفاظت محیط زیست نظارتی بر نحوه و فرآیند ورود یک گونه از حیات وحش به کشور ندارد؟

ما نحوه ورود، تاریخ ورود، صندلی حیوان در باغ وحش و... را آنالیز می کنیم اما انتظار داریم که سایر دستگاه ها نیز با ما همکاری نمایند.

- باغ وحش صفادشت پیش از این نیز سوء سابقه هایی در زمینه نگهداری از حیات وحش داشته است؛ از پنهان کردن مرگ زرافه گرفته تا مرگ یک ببر وارداتی. درخصوص پرونده های پیشین چه جریمه یا مجازاتی را متحمل شده است و اصلا چرا با تمام این ها باز هم برای این مرکز مجوز ورود گونه صادر می گردد؟

به طور کلی ارزیابی ها و نظارت ها با ادارات کل استانی است.

- یعنی سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان سیاستگذار و دستگاه ناظر بر ادارات استانی جریمه هایی را برای باغ وحش های متخلف تعریف ننموده است؟

البته که تعریف نموده ایم. ما اخطاریه هایی را برای مراکزی که صندلی های غیر استاندارد دارند یا کوتاهی و قصوری در زمینه نگهداری از حیات وحش دارند، صادر می کنیم و به آن ها مهلت می دهیم که مشکل را حل نمایند. درغیر این صورت تعطیلی واحد در دستور کار قرار خواهد گرفت.

- باغ وحش صفادشت درحال حاضر هم باعث مرگ یک گونه شده، هم در صفحه مجازی خود به منتقدان توهین نموده است و هم رییس این باغ وحش درحال آزار حیوان دیده شده است. مجازات این باغ وحش چیست؟

من مقام صالح درخصوص معین مجازات نیستم اما می توانم بگویم که همه مستندات برای بخش بازرسی سازمان محیط زیست ارسال می گردد و پس از آن درخصوص چگونگی برخورد با این باغ وحش تصمیم گیری خواهد شد. ضمن آنکه فعلا برای باغ وحش صفادشت مجوز ورود گونه جدید صادر نخواهد شد.

- یعنی تا چه زمانی این مرکز اجازه ورود گونه جدید ندارد، چون تبلیغات گسترده ای درخصوص وارد کردن گونه هایی ازجمله پنگوئن و... انجام داده است.

تازمانی که مصادیق جرم باغ وحش صفادشت و نحوه ادامه فعالیت آن معین نگردد، مجوز جدیدی نخواهد گرفت. به طور قطع نظارت ها روی این باغ وحش بیشتر از گذشته خواهد شد.

- آقای منتظمی طی سال های اخیر اتفاقاتی از این دست در باغ وحش های کشور کم رخ نداده است. ازجمله آن ها می توان به مرگ یک شامپانزه و ببر سفید در باغ وحش ارم اشاره نمود. دلیل تکرار این اتفاقات چیست و چرا سازمان حفاظت محیط زیست روی نظارت بر این مراکز ضعف دارد؟

به طور کلی اولویت ما حفظ زیستگاه های کشور و گونه های جانوری موجود در طبیعت است البته این به معنای آن نیست که باغ وحش ها را به حال خود رها کنیم. طی چند سال اخیر هیچ مجوز جدیدی برای ایجاد مراکز نگهداری از حیات وحش صادر نشده است. ما به دنبال آن هستیم که شرایط موجود را اصلاح کنیم. پیش از این هرچند ماه یک بار گزارش جدید از شرایط باغ وحش های کشور داشتیم اما اخیرا تعداد بازدید و آنالیز ها را بیشتر نموده ایم و بسیاری از مراکز حساس ماهی یک بار توسط کارشناسان به صورت حضوری آنالیز می شوند.

- چه برنامه هایی دیگری برای اصلاح شرایط موجود در باغ وحش های کشور دارید؟

اصلی ترین برنامه ما حضور بیشتر کارشناسان ادارات کل در این مراکز و بازدید مرتب و منظم از آن ها است. ضمن آنکه تاکید نموده ایم که تمامی باغ وحش ها و مراکز نگهداری باید دامپزشک مستقر داشته باشند و او را به ادارات دامپزشکی و محیط زیست معرفی نمایند. از سویی دیگر اگر بتوانیم با رعایت تمامی ضوابط و مقررات یک مرکز استاندارد نگهداری از حیات وحش ایجاد کنیم، می توانیم گونه های موجود را در یک مرکز استاندارد تجمیع کنیم. به هرحال این مسئله احتیاجمند آنالیز های بیشتر است. در کنار این ها سامانه ای آنلاین طراحی شده است که می توانیم در آن ورود و خروج گونه ها و زادآوری آن ها را به صورت دقیق ثبت و رصد کنیم. با این اقدامات دقت ما در نظارت ها و کنترل ها بیشتر خواهد شد.