یادی از یاور همدانی در چهلمین روز رفتنش - مجله سویگل

این شاعر در یادداشتی که در اختیار خبرنگاران قرار داده، نوشته است:

چه غم که عشق به جایی رسید یا نرسید

که آنچه زنده و زیباست نفس این سفر است

استاد یاور همدانی انسانی شریف و ادیبی سلیم النفس بود. مردی که عشق به شعر و ادبیات جانش را صیقل داده و از او انسانی زلال و دوست داشتنی ساخته بود. او عاشق الهه شعر و شیفته هم سفری با رهروان وادی ادبیات بود. آن چنان که بدون تنفس در هوای شعر و حضور در محافل ادبی، دچار نفس تنگی و افسردگی می شد.

من در دهه اول انقلاب به واسطه استاد مشفق کاشانی ـ که رحمت خدا بر او باد ـ افتخار آشنایی و هم نفسی با او را پیدا کردم. توفیق همنشینی با ادیب فرزانه ای که همچون شمع، وجودش روشنی بخش محفل دوستان بود. او برای خدمت به شعر و ادبیات، همچون سربازی بود در حال آماده باش. شاعری که وقتی برای شرکت در یک شب شعر صدایش می زدی ـ سر از پا نشناخته ـ با کوله باری از شعر شال و کلاه می کرد و خودش را به انجمن می رساند تا صدای سخن عشق را در گوش دنیا طنین انداز کند.

من خود بارها شاهد شور و شوق وصف ناشدنی استاد برای حضور در برنامه های ادبی بودم. به یاد دارم در دهه اول انقلاب یک بار با استاد برای شرکت در کنگره ای همسفر بودم و راه دور و درازی در پیش داشتیم. ولی میزبان برای شرکت ما در برنامه یک سواری پیکان فرستاده بود. من با دیدن پیکان متعجب شدم و خطاب به استاد گفتم: استاد برای شما مشکل نیست این راه دور و دراز را با پیکان بروید؟ و استاد یاور در حالی که چشمانش از شوق برق می زد، بی هیچ مکثی پاسخ داد: این راه، راه عشق است و در ادامه آغاز به زمزمه این بیت عطار کرد:

تو پای به راه در نه و هیچ مپرس

خود راه بگویدت که چون باید رفت

استاد همچون هم نسلانش معتقد بود که ادب، آداب دارد. می گفت: در عالم شعر و شاعری نمی گردد یک شب راه صدسال را رفت. باید ریاضت ها کشید و خون دل ها خورد تا به سرمنزل مقصود رسید. او می گفت مکتب نرفته و استاد ندیده نمی توان در شعر، راهی به دهی برد. از همین رو همواره به شاعران جوان و جویای نام توصیه می کرد که در وادی ادبیات به دنبال پیری باشند که برای آنان پدری کند. او همچون صائب بر این باور بود که:

به مطلب می رسد جویای کام، آهسته آهسته

ز دریا می کشد صیاد دام، آهسته آهسته

به مغرب می تواند رفت در یک روز از مشرق

گذارد هر که چون خورشید گام، آهسته آهسته

اگر نام بلند از چرخ خواهی صبر کن صائب

ز پایین می توان رفتن به بام، آهسته آهسته

استاد یاور، برای صحبت کردن حریص بود، چون سینه اش گنجینه ای از خاطرات تلخ و شیرین ایام بود. وقتی به ملاقاتش می رفتی، با شوق و مهربانی دستت را می گرفت و به انجمن های ادبی می برد. به انجمن ادبی ایران، محفل حافظ، و شب های شعر خانگی. دست دلت را می گرفت و به کوچه باغ های خیال انگیز تاریخ ادبیات می برد، و تو همپای او، با کاروان شعر و ادبیات همراه می شدی و به ملاقات ادیبان بزرگی می رفتی که امروز دیگر در میان ما نیستند. به ملاقات رهی معیری، مفتون همدانی، محمدعلی ناصح، عباس فرات، شهریار، مهرداد اوستا، گلشن کردستانی، حسین لاهوتی، سپیده کاشانی و ...

گفتم او برای صحبت کردن حریص بود، و به راستی اینچنین بود. چون هماره گوشش به صدای زنگ کاروان و بیدار باش حضرت حافظ بود:

مرا در منزل جانان، چه امن عیش چون هر دم

جرس فریاد می دارد که بربندید محمل ها

استاد یاور به خاطر عشقی که به شعر و شاعری داشت، پای ثابت بیشتر انجمن های ادبی دوران خود بود و سراسر عمر از این انجمن به آن انجمن در رفت و آمد. از این منظر، اغراق نیست اگر او را تاریخ مجسم انجمن های ادبی بنامیم. ای کاش عمرش به دنیا باقی بود و رندی پیدا می شد تا خاطرات او را از انجمن ها مکتوب کند و برای آیندگان به یادگار بگذارد. خاطراتی که ثمره بیش از نیم قرن نشست و برخاست با بزرگان و نام آوران ادبیات معاصر ایران بود. اما افسوس که روزمرگی این فرصت را از ما گرفت و زمانی چشم به سوی او گرداندیم که او در آسمان سبز با پرستوها همسفر شده بود!

با گرامیداشت یاد و نام بلند آن ادیب فرزانه، به عنوان حسن ختام، غزلی زیبا از او را با هم زمزمه می کنیم:

ای غنچه امید چه نازی هنوز هم

نازم تو را که محرم رازی هنوز هم

ای دل تو جان گدازتر از آهِ سینه سوز

سر تا به پای سوز و گدازی هنوز هم

روی از درِ تو باز نتابم به هیچ روی

ای خواجه زان که بنده نوازی هنوز هم

یاد رخ تو روشنی خلوت دل است

تا شمع جمعِ راز و نیازی هنوز هم

ماییم و عمرکوته و امید بس دراز

ای آرزو چه دور و درازی هنوز هم

ای مرغ دل چرا به هوای هوس همه

پیوسته در نشیب و فرازی هنوز هم

در سوز و ساز آرزوی وصل یاورا

دیگر به سوز هجر چه سازی هنوز هم؟

نامش بلند و یادش گرامی باد.