اولین موشک ماهواره بر چهار مرحله ای ایران را ببینید - مجله سویگل

به گزارش خبرنگاران به نقل از باشگاه خبرنگاران، امروز دانش ساخت موشک بسیار پیچیده و فقط در اختیار چند کشور است. توانمندی فضایی که برای به دست آوردن آن توان زیادی صرف شده، امروز به درختی تنومند تبدیل گشته که دیگر هیچ قدرت جهانی نمی تواند آن را از جمهوری اسلامی ایران بگیرد. جمهوری اسلامی ایران به واسطه حضور بزرگمردانی همچون شهید حسن طهرانی مقدم روزی کار ساخت موشک های بومی را آغاز کرد، اما شاید هیچ کسی نمی دانست در تفکر این دانشمند موشکی، برنامه فضایی هم وجود دارد، برنامه ایی که باعث می گردد تا ایران بدون احتیاج به یاری هیچ کشوری، ماهواره بومی را با ماهواره بر کاملا ایرانی در مدار قرار دهد.

برنامه ریزی ها چنان دقیق بود که ایران در سال های نخست دهه دوم انقلاب اسلامی، فرآیند دستیابی به فناوری فضایی را آغاز کرد و در آغاز دهه سوم انقلاب نیز این رویا با پرتاب کاوشگر 1 به واقعیت تبدیل شد و مدتی پس از آن هم اولین ماهواره بر ایرانی با نام سفیر امید به فضا رفت، اما این تازه ابتدای راه بود.

• اولین ماهواره بر 4 مرحله ای ایران با نام قائم

اگر از مردم کشور بپرسید شاید از دستاوردها، تلاش ها و مجاهدت های شهید طهرانی مقدم در عرصه دفاعی سخنان فراوانی بگویند، اما شاید کمتر کسی از بزرگ ترین پروژه اش خبر ندارد، سخن درباره مهم ترین پروژه پدر موشکی ایران است که یک موشک سوخت جامد 4 مرحله ای به نام قائم نام دارد.

قائم یک پروژه بسیار سنگین و پیچیده است که هدف آن طراحی و ساخت ماهواره بری برای پرتاب ماهواره هایی با جرم بیش از 100 کیلوگرم در مدار هزار کیلومتری اعلام شده است.

نباید از یاد برد که در ابتدا جمهوری اسلامی ایران، پروژه های مشترک فضایی با کشورهایی چون روسیه و ایتالیا برای کسب دانش فوق پیشرفته طراحی و ساخت ماهواره ها اجرا کرد که این موضوع باعث شد تا در ادامه با فراگیری دانش طراحی و ساخت ماهواره ها، پروژه های مختلفی، چون امید، مصباح-2، زهره، طلوع، رصد-1، فجر و نوید علم و صنعت ساخته شوند، اما در کنار این موضوع ساخت ماهواره برِ قدرتمند هم لازم بود.

ماهواره بر قائم یکی از آخرین پروژه های در حال پیگیری توسط شهید حسن طهرانی مقدم و شاید مهم ترین آن ها بود که به صورت 4 مرحله ای و سوخت جامد عمل می کرد و بنا بر اطلاعات منتشر شده قطر مرحله اول آن حدود 3.5 متر و ارتفاع آن نزدیک 20 متر بود و برای رساندن محموله به مدار هزار کیلومتری طراحی شده است.

نکته مهم این است که اصل استفاده از موشک های چند مرحله ای آن هم با سوخت جامد در چند کشور بزرگ جهان آزموده شده و امری غیر معمول نیست، پس متخصصان کشورمان هم دست به کار شدند تا این فناوری را بومی سازی نمایند، جوانان ایران اسلامی قصد داشتند تا در موشک قائم از ساختار پشت سر هم استفاده نمایند که این موضوع احتیاج به دانش بالایی داشت.

البته می توان حدس زد که موفقیت در طراحی و ساخت نمونه های سابق، چون سجیل که سال ها قبل ساخته شده بود انگیزه و نقطه عطف اصلی در ورود ایران به باشگاه طراحی موشک قائم بوده باشد، که گامی چند برابر بلندتر از مواردی، چون سجیل محسوب می گردد.

• ویژگی های شاخص قائم

همان طور که گفته شد نمونه هایی از موشک های چند مرحله ای در کشورهایی، چون چین و روسیه تست شده که با در نظر دریافت بعضی ویژگی های قائم مانند طول و قطر می توان گفت هدف اصلی طراحی و ساخت چنین موشکی صرفا رسیدن به یک ماهواره بر قدرتمند برای پرتاب ماهواره به مدارهای بالاست.

از طرف دیگر مقایسه قائم با ماهواره برهای هم رده، موید این قضیه است که توانایی حمل محموله توسط قائم به مدارهای بالا در حدود چند صد کیلوگرم خواهد بود.

اما به جرات می توان این ماهواره بر بومی کشور را تنها موشک 4 مرحله ای دانست که تماما به سوخت جامد اتکا دارد، از طرف دیگر مقایسه ها نشان می دهد موتور این موشک نسبت به بعضی از موتورهای راکتی سوخت جامد ساخته شده در کشورهای دیگر بزرگ تر است، پس از این حیث هم ایران دست برتر را دارد.

با چنین ویژگی هایی می توان دریافت اقدام به طراحی و ساخت ماهواره بر قائم، حرکتی سنجیده و حتی گامی جلوتر برای کشور بود، همانطور که در نگاه شهید طهرانی مقدم رسیدن به یک دستاورد در جهان به معنی شدنی بودن آن برای متخصصان ایرانی با صرف تلاش و تلاش لازم بوده است.

• احتیاج کشور، پرتابگر جدید برای قائم

تا امروز به جز برای ماهواره بر سیمرغ، برای سایر موشک های بالستیک و ماهواره برها، پرتابگرهای بومیِ توسعه یافته در معرض دید قرار داده شده اند و باید گفت که پرتابگرها برای موشک هایی که در دو قطر 0/88 متر یا 1/25 متر ساخته شده اند یکی هستند، اما برای سیمرغ با قطر مرحله اول 2/4 متر و قائم با قطر 3/5 متر قاعدتاً باید خودروهای حمل ویژه ای طراحی گردد.

به همین خاطر باید پرتابگری متناسب و منحصر به فرد برای این ماهواره بر غول پیکر ایرانی ساخته گردد که با توجه به تجربیات کشورمان در توسعه تجهیزات زمینی متناسب با رشد ابعاد موشک ها این موارد نیز قطعاً به صورت بومی قابل تحقق است.

از طرف دیگر برای پرتاب چنین موشک هایی به سکوهای پرتاب بزرگ و ویژه ای هم احتیاج است، البته در چند سال گذشته بعضی رسانه های خارجی تصاویر ماهواره ای از منطقه ای در ایران منتشر نموده اند. در این تصاویر سکوی پرتاب بزرگی به چشم می خورد که شبیه محل پرتاب موشک های ماهواره بر بزرگ خارجی است که در آن یک کانال بتنی بزرگ و طولانی برای راهنمایی گازهای حاصل از شلیک موشک دیده می گردد.

نکته مهم این است که نحوه اتصال مراحل، پیچیدگی های فرایند جدایش و مکانیزم های آن، موتورهای ترمزی سوخت جامد در هر مرحله، استارت ایمن موتور هر مرحله و سایر فرایندهای وابسته به پرواز هر مرحله باید 4 مرتبه در طی مأموریت تکرار شوند تا محموله نهایی وظیفه خود را انجام دهد.

این فناوری بسیار پیچیده که امروز در اختیار جوانان جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است باعث می گردد دروازه جدیدی پیش روی کشور باز گردد، دروازه ای که نتیجه آن می تواند پرتاب انسان به فضا باشد.