بازگشت به پنج رود، تلاشی مفید در شناخت برهه ای از زندگی رودکی است، وقتی خارجی ها از پدر شعر فارسی می نویسند
به گزارش مجله سویگل، به گزارش خبرنگاران، پنجم دی ماه مصادف با سالروز تولد ابوعبدالله جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم متخلص به رودکی، نخستین شاعر مشهور پارسی است؛ شاعری رنج دیده که شعارش توجه به بی وفایی دنیا، غنیمت شمردن فرصت، شادی و شادنوشی بود. از تمام آثار رودکی که گفته می گردد بیش از یک میلیون و 300هزاربیت و نیز شش مثنوی بوده ، تنها 1047 بیت مانده و اطلاعات کافی درباره وی در دست نیست. فرارسیدن زادروز رودکی بهانه ای شد تا تورقی بر کتاب بازگشت به پنج رود، اثر آنری ولوس، نویسنده روسی با ترجمه آبتین گلکار داشته باشیم؛ کتابی که به تازگی از سوی نشر برج راهی کتابفروشی ها شده است
آبتین گلکار در شرح این اثر به ایبنا گفت: پنج رود، روستایی است که رودکی در آن جا به جهان آمده و با اینکه رمان، زندگینامه مستند رودکی نیست، آندری ولوس افسانه و روایت های مرتبط با رودکی را در کتاب آورده است. هم چنین به اوضاع و احوال اجتماعی، زدوبندهای سیاسی آن موقع و اوضاع شاعران و پیشرفت شعری پرداخته است. این رمان در روسیه مورد استقبال قرار گرفته و برنده جایزه بوکر روسی شده است.
این پژوهشگر زبان و ادبیات روسی با اشاره به ماجرای رمان گفت: ماجرای رمان از زمان کهنسالی رودکی شروع می گردد، هنگامی که به دستور امیر نوح سامانی نابینا شده و به سیاهچال افتاده و حالا باید با پای پیاده، با هدایت پسرک نوجوانی به نام شیرافکن، رهسپار زادگاهش، روستای پنج رود، گردد. امیرالشعرا در این راستا طولانی پیوسته مراحل مختلف زندگی خود را مرور می نماید: از کودکی اش در پنج رود و تحصیلش در سمرقند، جایی که شعرهایش رفته رفته بر سر زبان ها می افتند، تا زمانی که در دربار امیر نصر سامانی به مقام امیرالشعرایی می رسد و به ثروت و مکنتی افسانه ای دست می یابد و سپس مورد غضب پسر او، امیر نوح سامانی قرار می گیرد.
وی ادامه داد: ولوس پیروز شده در اثرش، سیمایی برجسته و پرفروغ از این شاعر بسازد که در میان تاریکی سده هایی که ما را از هم جدا می نمایند، به روشنی دیده می گردد. راستا بخارا تا پنج رود طولانی است، به ویژه اگر قرار باشد پیرمردی نابینا گام در این راه بگذارد. از کجا می توان هم سفر بهتری پیدا کرد؟ آنان راستا مقدر خود را گام به گام پشت سر می گذارند و گام به گام روشن تر می گردد که پیرمرد بیناتر از پسربچه است و این بلد نیست که نابینا را هدایت می نماید و از غافلگیری ها و خطرات در امان می دارد، بلکه نابیناست که بلد را پیش می برد و به تدریج اسرار زندگی را بر وی می گشاید.
گلکار درباره امتیازها و ویژگی های این اثر گفت: رمان، آمیخته ای از مطالب مندرج در منابع فارسی و عربی و تخیل نویسنده است و ضمن روایت سرگذشت رودکی، بحث های عقیدتی و فلسفی مختلفی درباره مسایلی مانند شعر و شاعری، آیین تصوف، همدلی میان مذاهب، پا گرفتن جریان های شیعی در ماوراءالنهر را نیز مطرح می نماید و بسیاری از رسوم و آیین ها و باورهای منطقه ماوراءالنهر را نیز به تصویر می کشد.
گلکار با اشاره به اینکه زندگی رودکی با وجود آوازه و تاثیرگذاری وی بر ادب فارسی و شاعران پس از خود، در هاله ای از ابهام به سر می برد، شرح داد: به طور قطع و یقین نمی دانیم که رودکی کور مادرزاد بوده یا در پیری دچار این عارضه شده است و حتی تا هزار سال پس از وفاتش مقبره وی تعیین نبود. لطف سخن رودکی و اشراف وی بر زبان، شعر، حکمت و موسیقی از رودکی شاعر توانایی ساخته که بر شاعران پس از خود تأثیری انکارناشدنی گذاشته با این حال، چه بسیار جوانانی هستند که از زندگی وی آگاهی چندانی ندارند.
مترجم رمان بازگشت به پنج رود با بیان اینکه این اثر می تواند در شناخت برهه ای از زندگی رودکی موثر باشد، گفت: در عین حال هدف نویسنده روس نوشتن کتابی مستند و تحقیقی نبوده و باید با این اثر به منزله یک رمان خیالی توجه کرد. در حقیقت در این رمان با آمیختگی خیال و واقعیت روبرو هستیم؛ به گونه ای که بسیاری از وقایع یا شخصیت های کتاب زمینه تاریخی و مستند دارند و بسیاری دیگر خیالی هستند و گاه تشخیص مرز خیال و واقعیت کاری سخت یا حتی ناممکن است.
بازگشت به پنج رود اثر آندری ولوس اخیرا در 528 صفحه و بهای 135 هزار تومان به وسیله انتشارات برج عرضه شده است.
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران