روز ملی سعودی و تلاش برای هویت سازی جدید در عربستان - مجله سویگل

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، استیلای محمد بن سلمان بر عربستان سعودی را در کنار تغییر و تحولات متعدد سال های گذشته، می توان آغازی بر روند هویت سازی جدید در عربستان دانست؛ ولی عهد جوانی که می کوشد ملی گرایی را که تا کنون در دودمان سعودی چندانی بدان پرداخته نمی شد، بسط و گسترش دهد.

جشن های 89 مین روز ملی سعودی که از فردا (دوشنبه) به طور رسمی آغاز خواهد شد را می توان تلاش هایی از این جنس دانست.

پرداخت به عناصری چون موسیقی سنتی، صحرا، پایکوبی، عشیره، نقش زنان و در رأس آنها وفاداری و دوستی در قبال شاه و ولی عهد و البته کم رنگ شدن مظاهر دینی و مذهبی، بیشتر آن چیزی است که در این جشن ها مشاهده می شود.

برنارد هیکل، استاد پژوهش های خاور دور در دانشگاه پرینستون در این باره معتقد است که عربستان سعودی به دنبال دور شدن از سلفی گری و در پی تعریف ارزش های جدید برای هویت سازی جمعی و همینطور مبانی جدید برای مآغازیت خویش است.

در همین ارتباط ویدیو های تبلیغی به مناسبت این روز در فضای مجازی سعودی در حال دست به دست شدن است و بر دوستی با پادشاه، ولی عهد و مردم تکیه دارد. در ویدئوی زیر، عناصری از قبیل علاقه به شاه و ولی عهد، ارائه تصویری زیبا از عربستان، تاکید بر آزادی های غیردینی زنان سعودی، ترویج گردشگری غیرمذهبی، حضور زنان در اجتماعات و موتور سواری، جشن ها و مراسم شادی به مناسبت روز ملی، تاکید بر اتحادملی و تکیه بر هویت سعودی مشهود است.

هم زمان با این ویدئو، شبکه الجزیره گزارشی از مدارس یمن منتشر کرد که در آن آمده است بسیاری از مدارس در حملات هوایی عربستان تخریب شده و در آستانه بازگشایی سال تحصیلی جدید که عربستان در حال جشن دریافت سالروز تأسیس پادشاهی سوم سعودی است، صدها هزار دانش آموز یمنی مدرسه ای برای رفتن ندارند. عربستان از چهار سال و شش ماه پیش جنگ یمن را آغاز کرده و هنوز ضمن محاصره این کشور، در حال بمباران آن است.

بچه ها بی مدرسه یمنی در آستانه سال تحصیلی جدید

در این میان از مخالفت هایی که روحانیون سلفی در دو سال گذشته با برگزاری این جشن ها می کردند، خبری نیست. اغلب آنها یا بازداشت شده اند یا ترجیح می دهند سخنی نگویند.

می توان بدون هیچ گونه ارزش گذاری بر روند مذکور، هویت زدایی دینی و تأکید بر عناصر ملی را نوعی کودتا بر توافق نانوشته آل سعود و آل شیخ دانست. توافقی که پایه های دوره سوم پادشاهی سعودی را بنا نهاد و دهها سال از اصول اصلی پادشاهی سعودی محسوب می شد.

عبدالعزیز آل سعود در اعلامیه تأسیس پادشاهی سوم سعودی در سال 1932 به صراحت گفته بود: اگر می خواهیم وحدت کلمه داشته باشیم و متحد باشیم؛ چاره ای نداریم جز اینکه جامعه ای بسازیم که بر مبنای کتاب و سنت باشد....

سخنانی که از دید مخالفان بن سلمان و علمای سلفی عربستان نیز به دور نمانده و آنها بارها عقاید عبدالعزیز آل سعود را به بن سلمان یادآوری کرده اند.

اما در خصوص شعار جشن های امسال؛ هیأت سرگرمی سعودی به ریاست ترکی آل الشیخ شعار امسال را همة حتی القمة (همت تا قله) معین کرده و در صفحه توئیتر خود نیز از همه کابران عربستانی خواسته این شعار را در صفحات اجتماعی خود به کار ببرند.

به طور معین می توان گفت این شعار در راستای دست یابی به چشم انداز 2030 بن سلمان طراحی شده است؛ چشم اندازی که ولی عهد جوان نیل به آن را پاسخی به تمامی خواسته های خود می داند. در این چشم انداز مردم عربستان باید ضمن بهره مندی از سطوح بالای توسعه به تعریف جدید از خود به عنوان یک ملت دست یابند.

در خاتمه به نظر می رسد هویت سازی جمعی تحت عنوان ملت دو بخش از جامعه عربستان را در بر نخواهد گرفت؛ دو بخشی که بن سلمان در سال های گذشته در صدد حذف آنها برآمده است. گروه اول اخوانی ها و تمامی کسانی که به جانبداری از این جریان متهم می شوند و دوم شیعیان شرق عربستان که به نظر می رسد نمی توانند خود را در قالب ملتی واحد تعریف کنند و در کنار اهل سنت از حقوق برابر برخوردار شوند حال آنکه بیشتر درآمد کشورشان از منطقه آنان تأمین می شود.

ص