5 بحران سیاست خارجی دولت ترامپ در دوران بی نظمی نوین جهانی - مجله سویگل

گروه بین الملل خبرنگاران، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به دلیل رو به رو بودن با دست کم 5 بحران سیاست خارجی، آینده اش در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را در معرض خطر می بیند و به همین سبب است که در روزهای گذشته جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید را اخراج نموده و التماس های خود برای دیدار با مقام های ایران را شدت بخشیده است.

اخراج بولتون میان بعضی از تحلیلگران ساده انگار این امیدواری را به وجود آورده که ترامپ در آستانه انتخابات به دلیل ترس از اینکه مبادا جنگ طلب به نظر برسد ممکن است سیاست هایش در قبال کشورهای مختلف از جمله ایران را تعدیل کند.

اما واقعیت این است که ترامپ در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 است که به یک فتح دیپلماتیک برای راسخ کردنش تبلیغاتش روی آن احتیاج دارد و بعد از دستیابی به احتیاجش که پیروزی در انتخابات است احتمالاً همان سیاست های قبلی را دنبال خواهد نمود.

روزنامه گاردین اخیراً در تحلیلی با عنوان بی نظمی نوین جهانی ترامپ به همین موضوع اشاره نمود و نوشت: تحلیلگران و ناظران می گویند شخصیت دمدمی مزاج، تحریک پذیر و خودمحور ترامپ به معنی این است که هر نوع آشتی جویی از سوی او کوتاه مدت است و با بولتون یا بدون او، او به رویه های قبلی خود بازگشت خواهد نمود.

سابقه عملکرد ترامپ بهترین گواه درباره نحوه رفتار او در آینده است. به عنوان مثال، در موضوع افغانستان او در سال 2016 وعده داد که به این جنگ سرانجام دهد. ترامپ کارش را با افزایش شمار نظامیان در این کشور شروع کرد، مدتی بعد علاقه اش به این کار را از دست داد و از در صلح با طالبان درآمد و بعد گفت که این مذاکرات را لغو نموده است. اکنون کار به جایی رسیده که همه طرف ها در افغانستان برای هم شمشیر را از رو بسته اند و این کشور آبستن خشونت های بیشتر است.

در این گزارش نگاهی انداخته ایم به چند پرونده مهم سیاست خارجی که دامن گیر ترامپ شده اند و او با رویکرد سرگردان و بی تعادلی که در خصوص آنها اتخاذ نموده اوضاع را از قبل بدتر و بدتر نموده است.

1-کره شمالی

ترامپ در مذاکره با کره شمالی، ابتدا انتظارات این کشور را بالا برد و با نگاهی ساده انگارانه و البته غیرواقع بینانه وعده لغو همه تحریم ها علیه این کشور را داد. رئیس جمهور آمریکا ابتدا در 12 ژوئن 2018 بعد از دست دادن با رهبر کره شمالی توافقی را امضا کرد که فاقد کوچکترین جزئیات در موضوع پیچیده ای مانند خلع سلاح هسته ای کره شمالی بود. او در یک مصاحبه رادیویی چند روز بعد این دیدار را سرشروعی در روابط دو کشور خواند و به کره ای ها وعده آینده ای درخشان و بدون تحریم را داد.

همه این وعده و وعید ها بعد از دیدار دوم ترامپ با رهبر کره شمالی رنگ باخت. این دیدار که در هانوی پایتخت ویتنام برگزار گردید زودتر از آنچه پیش بینی شده بود بدون امضای هر گونه توافق سرانجام یافت و بعد از آن مذاکرات دو کشور وارد مرحله بن بست شد. ترامپ در نشست مطبوعاتی گفت که کره شمالی خواهان برداشته شدن تحریم ها بود اما آمریکا نمی تواند این کار را انجام دهد.

در حال حاضر، کره شمالی در پرتو درک این نکته که قرار نیست مذاکره با ترامپ دستاوردی داشته باشد آزمایش های موشکی خودش را احیا نموده و گفته که به دنبال ارتقای برنامه موشکی خودش خواهد بود.

2- ونزوئلا

دولت ترامپ در ماجرای ونزوئلا هم با سردرگمی و شرایط سختی روبرو شده است. آمریکا بهمن ماه سال گذشته در اقدامی غیرقانونی خوان گوایدوا، رهبر شورای ملی ونزوئلا را به عنوان رئیس جمهور موقت این کشور به رسمیت شناخت و ادامه دولت مادورو را که تنها چند ماه پیش از آن با رأی بالای مردم ونزوئلا مجددا به ریاست جمهوری انتخاب شده بود، غیرقانونی اعلام نمود.

رسانه های آمریکایی در آن موقع گزارش دادند کاخ سفید هنگام اعلام به رسمیت شناختن گوآیدو انتظار داشته وی ظرف تنها چند روز رسما مادورو را کنار بزند و نظامیان را نیز با خود همراه کند. این سناریو عملا مغلوب شد و کوشش های واشنگتن برای ترغیب نظامیان به کودتا علیه نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا عملاً ناکام ماند.

دولت ترامپ بعد از ناکامی های پی در پی در ونزوئلا به پیشنهاد مذاکره با دولت مادورو روی آورده است. این شکست ها در حال حاضر توانسته صندلی مادورو را بر خلاف خواسته واشنگتن مستحکم تر کند.

3- عربستان سعودی

ترامپ اولین سفر خارجی خودش در مقام رئیس جمهور آمریکا را به عربستان سعودی انجام داد. بعد از آن، حمایت های قاطع او از سیاست های محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی به تشدید جنایت های حقوق بشری حکومت ریاض، تشدید جنگ در یمن و بحران در روابط قطر و کشورهای همسایه عربی منجر شده است.

در ژوئن 2017، حمایت های ترامپ از بن سلمان موجب شد چهار کشور عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی و بحرین به موضوع عربستان روابط خودشان را با قطر قطع نموده و این کشور را تحت محاصره مالی قرار دادند. عربستان، امارات، بحرین و مصر با پشتیبانی دولت ترامپ فکر می کردند می توانند حداکثر طی 2 الی 3 هفته، قطر را به زانو درآورند. اما 24 تا 48 ساعت بعد از تحریم ها علیه قطر، تمام مواد غذایی یعنی هر چیزی که از مرز عربستان وارد قطر می شد اما تحریم شده بود در مغازه ها وجود داشت.

چند ماه پیش رسانه ها گزارش دادند مازاد تجاری قطر با وجود بایکوت سیاسی و مالی از سوی عربستان و متحدانش علیه این کشور، در سال 2018 به 52 میلیارد دلار رسیده است. این امار نشان می دهد که تحریم ها علیه قطر نتوانسته در جریان تجارت این کشور خللی وارد کند.

از جمله دیگر تبعات حمایت های دولت ترامپ از عربستان سعودی، ترور جمال خاشقجی، روزنامه نگار منتقد سعودی داخل کنسولگری عربستان سعودی در استانبول توسط عوامل وابسته به خاندان آل سعود بود. این ترور و افشای آن از سوی دولت ترکیه با جنجال های گسترده ای در جهان همراه شد.

4-ایران

دولت ترامپ بعد از خروج از برجام سیاستی موسوم به کارزار فشار حداکثری علیه ایران را پیش گرفت و گفت که ایران را پای میز مذاکره خواهد کشاند. ترامپ مدعی بود که دولت باراک اوباما، در زمانی که فشارها علیه ایران رو به اثرگذاری بود با توافق هسته ای برجام به ایران طناب نجاتی برای خروج از زیر بار فشارها داده است.

از اردیبهشت ماه امسال که ایران پاسخ متقابل به کارزار فشار حداکثری آمریکا را شروع کرد دولت ترامپ عملاً در وضعیت استیصال قرار گرفته است.

وضعیت ترامپ با عمل به توصیه های بولتون به جایی رسیده است که حالا بعد از یک سال خروج از برجام و بدترین توافق تاریخ خواندن آن حالا به جایی رسیده است که می خواهد به ایران 15 میلیارد دلار بدهد که تهران به برجام پایبند بماند. شاید این برای تعدادی از تحلیلگران داخلی بدین معنی باشد که باید با دولت ترامپ وارد گفت وگو شویم تا 15 میلیارد دلار را بگیریم، اما بیشتر از آن، بدین معنی است که سیاست های ایران در مقاومت در برابر دولت آمریکا و در عین حال برداشتن گام های خروج از برجام گام های درستی بوده است که دولت ترامپ را وادار به تغییر در سیاست هایش در قبال ایران نموده است. دولتی که با سه گام ایران حاضر به کوتاه آمدن از شروط پیشینش شده است، در صورت خروج ایران از برجام به صورت کامل و بازکشت ایران به سمت غنی سازی با غنای بالا؛ مطمئناً برای بازگشت تمام طرف های معامله به برجام حاضر است هر کاری انجام دهد.

این مسئله دقیقاً همان چیزی است که کریس مورفی سناتور آمریکایی دو روز پیش در توئیت خود به آن اشاره نمود و نوشت: ترامپ می خواهد به ایران 15 میلیارد دلار برای بازگشت به توافقی دهد که او خود، آن را رد و پاره کرد، سرم سوت کشید!

5- متحدان اروپایی

سیاست های ترامپ در قبال متحدان اروپایی آمریکا یکی دیگر از چالش های پیش روی او است. ترامپ علاوه بر نادیده دریافت درخواست های متحدان اروپایی در سیاست های مختلف از جمله توافق هسته ای ایران، از سال گذشته یک جنگ تجاری با این کشورها شروع کرد. اوایل اسفندماه سال 1396 بود که ترامپ با استقبال از ورود به یک جنگ تجاری با اروپا و چند کشور دیگر اعلام نمود، ایالات متحده از تجارت ناعادلانه لطمه دیده است، بنابراین در نخستین گام تعرفه های واردات فلزات را برای فولاد 25 درصد و آلومینیوم 10 درصد بالا برد.

کشورهای اروپایی هم به نوبه خود با وضع تعرفه های گمرکی و مخالفت با سیاست های او مخالفت خود را با سیاست های آمریکا نشان داده اند. چند ماه پیش، کشورهای اروپایی علناً درخواست دولت ترامپ برای پیوستن به یک ائتلاف دریایی علیه ایران در خلیج فارس و تنگه هرمز را رد کردند.

اختلاف میان آمریکا و اروپا به حدی است که انتظار نمی رود با خروج ترامپ از قدرت به سرانجام برسد. یوشکا فیشر وزیر اسبق خارجه آلمان اخیراً در مصاحبه ای با اشپیگل گفت: ترامپ نشانه است، نه علت. این تغییر با رفتن او ناپدید نخواهد شد. ما اروپایی ها باید آمادگی بیشتری داشته باشیم تا به قدرت خودمان، به خصوص در خصوص سیاست های امنیتی تکیه کنیم. علاوه بر آن، باید در خصوص تجارت آزاد، سیاست بهتری داشته باشیم. یاد بگیریم که دیدگاه خودمان درمورد تجارت آزاد در عرصه بین المللی را بدون آمریکا هم به کرسی بنشانیم.